turkis.jpg

Fiskivinnunýskipan

Føroyar skulu hava eina nýggja fiskivinnuskipan frá 1. januar komandi ár. Hon kemur í staðin fyri verandi skipan - lógina um vinnuligan fiskiskap frá 1994. Orsøkin til, at fiskivinnan skal skipast av nýggjum júst nú, er, at løgtingið í 2007 gjørdi av at siga veiðiloyvini upp. Loyvini høvdu undir verandi skipan 10 ára uppsagnarfreist 

bla.jpg

Ogn Føroya fólks

Føroyska fiskimarkið fór út á 200 fjórðingar í 1977, og tá fingu Føroyar ræði á náttúrutilfeinginum innanfyri markið. Í 1982 var hesin rættur staðfestur í altjóða lóg. Í 1994 staðfesti Løgtingið, at fiskatilfeingið var "ogn Føroya fólks". Ætlanin við orðingini var, at hon skuldi staðfesta, at landið umsitir tilfeingið fyri fólki og fyri komandi ættarlið. Praktiska avleiðingin av tí er, at tilfeingið ikki kann privatiserast, eins og aðrar almennar ognir kunnu.

gra.jpg

Burðardygd

Burðardygg fiskivinna er fiskivinna, sum er varandi. Tað vil siga, at hon skal kunna virka langt inn í framtíðina. Burðardygd verður ofta býtt í trý:

Lívfrøðilig burðardygd sipar til, at tað altíð verður fiskað so lítið av fiski, at fiskastovnarnir klára at endurnýggja seg ár um ár.

Búskaparlig burðardygd sipar til, at fiskivinnan áhaldandi skapar so stóran vinning (tilfeingisrentu) sum til ber.

Samfelagslig burðardygd sipar til, at virksemið ikki hevur neilig árin á lokalsamfelagið, har virksemið fer fram, og at tað onkursvegna økir um lívskvalitetin í samfelagnum.

gron.jpg

Fiskidagar

Føroyar hava havt eina fiskidagaskipan síðan 1. januar 1997. Undir skipanini fær eitt skip tillutað eitt ávíst tal av fiskidøgum fyri fiskiárið. Ein fiskidagur er ein dagur, har skipið er í fiskiskapi. Skipið kann fiska óavmarkaða nøgd og ymisk sløg av fiski. Tíðarkarmurin er einasta avmarkingin.

Fiskidagar kunnu hava ymiska longd, alt eftir reiðskapinum, skipaslagnum og hvar fiskað verður. Til dømis kunnu tríggir vanligir dagar telja sum ein fiskidagur, um fiskað verður langt frá landi.

gul.jpg

Kvotur

Føroyski heimaflotin virkaði eftir eini kvotaskipan frá 1994 til 1996. Ein kvota er ein avmarking, sum gevur skipum loyvi at fiska eitt ávíst tal av tonsum.

Avmarkingin er fyri hvørt fiskaslag. Vinnan heldur sum heild, at kvotaskipanin er stirvin, tí hon ikki leggur upp fyri blandingsfiskiskapi. Tað vil siga, tá ið nógv ymisk fiskasløg eru í trolinum.

lilla.jpg

Veiðirættindi

Áðrenn eitt skip sleppur at fiska, skal tað hava veiðiloyvi. Undir verandi skipan kann veiðiloyvi fáast við at søkja um tað hjá Fiskimálaráðnum.

Eitt veiðiloyvi er tengt at einum ávísum skipi, og loyvini eru umsetilig, sum merkir, at tað ber til, hjá einum reiðaríi at keypa skip við veiðiloyvi frá øðrum reiðaríi. Eitt skip við veiðiloyvi hevur nógv størri virði, enn eitt skip uttan veiðiloyvi.Undir verandi skipan høvdu loyvini uppsagnarfreist á 10 ár til tey vóru uppsøgd í 2007.

Ein høvuðsorsøk til at loyvini vóru uppsøgd, var, at ávís reiðarí, sum høvdu fingið veiðiloyvi ókeypis frá landinum, høvdu selt skip (við loyvi) víðari við stórum vinningi.

ljosagra.jpg

Uppboðssøla

Í fiskivinnukjakinum sipar uppboðssøla oftast til sølu av veiðirættindum til hægstbjóðandi. Higartil hava veiðirættindi verið lutað út fyrisitingarliga, tað vil siga, at Fiskimálaráðið hevur gjørt av, hvør skal sleppa at fiska. Hetta skal uppboðssølan gera upp við, siga tey, sum taka undir við henni.

myrkabla.jpg

Anti trust

Anti trust reglur skulu forða fyri, at einstøk reiðarí fáa ræði á so nógvum veiðirættindum, at tað gongur út yvir kappingina á marknaðinum ella at vinnan kann ávirka politisku skipanina.

Undir verandi skipan kunnu reiðarí hava ræði á millum 20 og 35 prosentum av veiðiloyvunum, alt eftir hvør skipabólkurin er. 

myrkagron.jpg

Virðisøking

Virðisøking fer fram frá einum framleiðsluliði til eitt annað. Eitt nú, tá ið hýsan verður kruvd og skorin til flak, ella tá ið makrelur verður hagreiddur, royktur ella gjørdur til dósamat. Hagreiðingin hevur við sær, at hægri prísur fæst fyri vøruna.

Møguleikar eru at virðisøkja fiskatilfeingið meira áðrenn tað fer úr Føroyum, soleiðis at fleiri pengar fáast burtur úr.

Eitt nú ber til at framleiða lýsi til heilivág burtur úr toskalivur í staðin fyri at blaka livrarnar burtur.

turkis.jpg

Fiskivinnunýskipan

Føroyar skulu hava eina nýggja fiskivinnuskipan frá 1. januar komandi ár. Hon kemur í staðin fyri verandi skipan - lógina um vinnuligan fiskiskap frá 1994. Orsøkin til, at fiskivinnan skal skipast av nýggjum júst nú, er, at løgtingið í 2007 gjørdi av at siga veiðiloyvini upp. Loyvini høvdu undir verandi skipan 10 ára uppsagnarfreist 

bla.jpg

Ogn Føroya fólks

Føroyska fiskimarkið fór út á 200 fjórðingar í 1977, og tá fingu Føroyar ræði á náttúrutilfeinginum innanfyri markið. Í 1982 var hesin rættur staðfestur í altjóða lóg. Í 1994 staðfesti Løgtingið, at fiskatilfeingið var "ogn Føroya fólks". Ætlanin við orðingini var, at hon skuldi staðfesta, at landið umsitir tilfeingið fyri fólki og fyri komandi ættarlið. Praktiska avleiðingin av tí er, at tilfeingið ikki kann privatiserast, eins og aðrar almennar ognir kunnu.

gra.jpg

Burðardygd

Burðardygg fiskivinna er fiskivinna, sum er varandi. Tað vil siga, at hon skal kunna virka langt inn í framtíðina. Burðardygd verður ofta býtt í trý:

Lívfrøðilig burðardygd sipar til, at tað altíð verður fiskað so lítið av fiski, at fiskastovnarnir klára at endurnýggja seg ár um ár.

Búskaparlig burðardygd sipar til, at fiskivinnan áhaldandi skapar so stóran vinning (tilfeingisrentu) sum til ber.

Samfelagslig burðardygd sipar til, at virksemið ikki hevur neilig árin á lokalsamfelagið, har virksemið fer fram, og at tað onkursvegna økir um lívskvalitetin í samfelagnum.

gron.jpg

Fiskidagar

Føroyar hava havt eina fiskidagaskipan síðan 1. januar 1997. Undir skipanini fær eitt skip tillutað eitt ávíst tal av fiskidøgum fyri fiskiárið. Ein fiskidagur er ein dagur, har skipið er í fiskiskapi. Skipið kann fiska óavmarkaða nøgd og ymisk sløg av fiski. Tíðarkarmurin er einasta avmarkingin.

Fiskidagar kunnu hava ymiska longd, alt eftir reiðskapinum, skipaslagnum og hvar fiskað verður. Til dømis kunnu tríggir vanligir dagar telja sum ein fiskidagur, um fiskað verður langt frá landi.

gul.jpg

Kvotur

Føroyski heimaflotin virkaði eftir eini kvotaskipan frá 1994 til 1996. Ein kvota er ein avmarking, sum gevur skipum loyvi at fiska eitt ávíst tal av tonsum.

Avmarkingin er fyri hvørt fiskaslag. Vinnan heldur sum heild, at kvotaskipanin er stirvin, tí hon ikki leggur upp fyri blandingsfiskiskapi. Tað vil siga, tá ið nógv ymisk fiskasløg eru í trolinum.

lilla.jpg

Veiðirættindi

Áðrenn eitt skip sleppur at fiska, skal tað hava veiðiloyvi. Undir verandi skipan kann veiðiloyvi fáast við at søkja um tað hjá Fiskimálaráðnum.

Eitt veiðiloyvi er tengt at einum ávísum skipi, og loyvini eru umsetilig, sum merkir, at tað ber til, hjá einum reiðaríi at keypa skip við veiðiloyvi frá øðrum reiðaríi. Eitt skip við veiðiloyvi hevur nógv størri virði, enn eitt skip uttan veiðiloyvi.Undir verandi skipan høvdu loyvini uppsagnarfreist á 10 ár til tey vóru uppsøgd í 2007.

Ein høvuðsorsøk til at loyvini vóru uppsøgd, var, at ávís reiðarí, sum høvdu fingið veiðiloyvi ókeypis frá landinum, høvdu selt skip (við loyvi) víðari við stórum vinningi.

ljosagra.jpg

Uppboðssøla

Í fiskivinnukjakinum sipar uppboðssøla oftast til sølu av veiðirættindum til hægstbjóðandi. Higartil hava veiðirættindi verið lutað út fyrisitingarliga, tað vil siga, at Fiskimálaráðið hevur gjørt av, hvør skal sleppa at fiska. Hetta skal uppboðssølan gera upp við, siga tey, sum taka undir við henni.

myrkabla.jpg

Anti trust

Anti trust reglur skulu forða fyri, at einstøk reiðarí fáa ræði á so nógvum veiðirættindum, at tað gongur út yvir kappingina á marknaðinum ella at vinnan kann ávirka politisku skipanina.

Undir verandi skipan kunnu reiðarí hava ræði á millum 20 og 35 prosentum av veiðiloyvunum, alt eftir hvør skipabólkurin er. 

myrkagron.jpg

Virðisøking

Virðisøking fer fram frá einum framleiðsluliði til eitt annað. Eitt nú, tá ið hýsan verður kruvd og skorin til flak, ella tá ið makrelur verður hagreiddur, royktur ella gjørdur til dósamat. Hagreiðingin hevur við sær, at hægri prísur fæst fyri vøruna.

Møguleikar eru at virðisøkja fiskatilfeingið meira áðrenn tað fer úr Føroyum, soleiðis at fleiri pengar fáast burtur úr.

Eitt nú ber til at framleiða lýsi til heilivág burtur úr toskalivur í staðin fyri at blaka livrarnar burtur.